Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οι δημόσιες υπηρεσίες βρίσκονται εδώ και χρόνια στο στόχαστρο ακριβώς αυτών που τις διαμόρφωσαν με το δικό τους στρεβλό τρόπο, με τις δικές τους σαθρές αξίες.
Από τη στιγμή που αυτή η νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία συνδυάστηκε με τις μνημονιακές απαιτήσεις, έχουμε συνεχείς νομοθετικές πρωτοβουλίες, των οποίων οι εμπνευστές πάντοτε ισχυρίζονται ότι αποσκοπούν στον εξορθολογισμό της δημόσιας διοίκησης και στην αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών της, ενώ στην πραγματικότητα προβαίνουν σε συνεχείς ανασυγκροτήσεις ενός στοιχειώδους κρατικού μηχανισμού, κατάλληλου μεν για την εφαρμογή των συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών της Συγκυβέρνησης και των συμφερόντων που αυτή υπηρετεί, αλλά όλο και πιο συρρικνωμένου ως προς τις υπηρεσίες που αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση του πολίτη και στην προστασία του δημόσιου συμφέροντος, ομοίως στην αξιοκρατία, την αντικειμενικότητα και τη διαφάνεια.
Ταυτόχρονα, είτε απλώς έμπρακτα είτε και θεσμοθετημένα, συνδυάζουν την προώθηση των ημετέρων με την απαξίωση των πολλών, που πραγματώνεται με την οικονομική τους εξαθλίωση, τη διαρκή ομηρία της αξιολόγησης με υποχρεωτικές ποσοστώσεις και τις προγραφές των συμφωνημένων χιλιάδων απολύσεων.
Όλες αυτές οι νεοφιλελεύθερες συλλήψεις αποδεικνύονται ασύμβατες με τις συνταγματικές συνδικαλιστικές ελευθερίες, όπως διαπιστώνουμε περίτρανα από το πρωτοφανές γεγονός της προσφυγής του Δημοσίου, εκπροσωπούμενου από τα συναρμόδια Υπουργεία Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης –άρα φέρει και την υπογραφή σας η προσφυγή, κύριε Υπουργέ;- εναντίον της ΑΔΕΔΥ, εξαιτίας της απεργίας-αποχής διαρκείας που κήρυξε το τριτοβάθμιο όργανο των δημοσίων υπαλλήλων για κάθε ενέργεια που συνδέεται με τη διαδικασία αξιολόγησης του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών.
Αυτή η προσφυγή βρίσκεται στη λαμπρή παράδοση των μέτρων της Θάτσερ κατά των ανθρακωρύχων και του Ρήγκαν κατά των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας.
Το απόγευμα της Παρασκευής, την ώρα που θα ψηφίζεται το νομοσχέδιό σας, θα εκδίδεται η απόφαση για την προσφυγή σας, ώστε τα δύο γεγονότα να συνδεθούν με το όνομά σας, για να μας το θυμίζουν μαζί με εκείνο της προκατόχου σας που έβαζε την κόρη της να κάνει μηνύσεις στη ΔΕΗ. Το θυμάστε;
Η Κυβέρνησή σας απλώς επιστρατεύει τους απεργούς της ΔΕΗ, όπως προηγουμένως τους ναυτεργάτες, τους απεργούς του Μετρό -και δεν θυμάμαι και ποιους άλλους ακόμη- και όταν αυτό δεν μπορεί να το κάνει, κάνει προσφυγές αυτού του τύπου.
Όσον αφορά το σημερινό νομοσχέδιο, ενώ υποτίθεται ότι έρχεται να θεραπεύσει τις αδυναμίες του ν. 3839/2010, ανατρέπει εκείνες τις διατάξεις του που ήταν ευρύτερα αποδεκτές, διότι προέβλεπαν μια διαδικασία ανάδειξης προϊσταμένων των δημοσίων υπηρεσιών με μοριοδότηση μετρήσιμων προσόντων και οι οποίες ποτέ δεν εφαρμόστηκαν, και αφήνει απροσδιόριστο περιθώριο να διαιωνίζονται οι πρακτικές των μεταβατικών διατάξεών του και μάλιστα με ευνοημένα τα ίδια πρόσωπα τα οποία επωφελήθηκαν και στο παρελθόν.
Προβλέπεται, λοιπόν, στο νομοσχέδιο μια διαδικασία κατά την οποία τα τυπικά προσόντα που απαιτείται να έχει ο υπάλληλος, ώστε να μπορεί να κριθεί για να καταλάβει μία από τις κατά 30% ή 40% ελαττούμενες, σύμφωνα με τους προαναγγελθέντες νέους οργανισμούς, θέσεις ευθύνης, θα έχουν προσδιοριστεί στους οργανισμούς των οικείων υπηρεσιών –δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμη- με αντίστοιχα προεδρικά διατάγματα –δεν έχουν εκδοθεί-, αλλά θα μπορούν και να τροποποιηθούν κατά βούληση με κοινή απόφαση του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού και του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε κάθε προκήρυξη.
Επίσης, οι απόφοιτοι της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης θα μπορούν να συμμετέχουν στις κρίσεις, ακόμη και αν οι βασικές τους σπουδές δεν έχουν καμία συνάφεια με το αντικείμενο της θέσης. Ούτε οι ίδιοι δεν διεκδικούν κάτι τέτοιο.
Το βασικό προσόν, όμως, θα είναι να έχουν ασκήσει καθήκοντα προϊσταμένου αντίστοιχης θέσης, έστω και με ανάθεση με υπουργική απόφαση κατ’ εφαρμογή της αναπλήρωσης, χωρίς κρίση υπηρεσιακού συμβουλίου, για ένα έτος τουλάχιστον. Πρόκειται για ένα προσόν που άλλοι οι οποίοι δεν είχαν αυτή την εύνοια καλούνται να ισοφαρίσουν με πολύχρονη άσκηση πραγματικής δημόσιας υπηρεσίας.
Τίτλοι σπουδών, μεταπτυχιακά και διδακτορικά, επιμόρφωση και γλωσσομάθεια, εργασιακή εμπειρία, δραστηριότητες και δεξιότητες χαρακτηρίζονται στατικά προσόντα και απλώς επιτρέπουν να είναι κανείς υποψήφιος για την κρίση, εφόσον οι συντάκτες της προκήρυξης δεν έχουν την έμπνευση να προσθέσουν κάτι επιπλέον που να τον ή την αποκλείσει.
Θα ακολουθεί γραπτή εξέταση ελέγχου γενικών και ειδικών γνώσεων που θα διενεργεί το ΑΣΕΠ, με βάση την οποία θα επιλέγονται αυτοί που πρόκειται να περάσουν στο τρίτο στάδιο επιλογής, της συνέντευξης, όχι με κάποιο σταθερό κριτήριο που θα προκύπτει με την αντικειμενική επί τοις εκατό βαθμολογία τους, αλλά με μια αναλογία που θα προσδιορίζεται τότε, από την προκήρυξη, και θα είναι τουλάχιστον τρεις προς μία κρινόμενη θέση.
Η συνέντευξη θα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα που αυξάνεται όσο ανεβαίνει η θέση ευθύνης στην ιεραρχία, 50%, 60%, 70% αντίστοιχα για προϊστάμενο τμήματος, διεύθυνσης και γενικής διεύθυνσης.
Και επειδή είναι πανθομολογούμενη η αρνητική εμπειρία από τη χρήση της μεθόδου στο παρελθόν, με πρώτη αυταπόδεικτη αιτίαση αυτή για τη δυνατότητα υποκειμενικής κρίσης και μεροληψίας, το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης προσπαθεί αγωνιωδώς να μας πείσει για το αντίθετο.
Συνιστά Συμβούλια Συνέντευξης Προϊσταμένων σε κάθε Υπουργείο, τριμελή ή τουλάχιστον τριμελή, συνιστά όμως και Κεντρικό Συμβούλιο Συνέντευξης Προϊσταμένων με τριμελή έως και πενταμελή σύνθεση για την πλήρωση θέσεων Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικής Υποστήριξης, Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών, Πληροφορικής και Διεύθυνσης Διοικητικού Προσωπικού, Πληροφορικής, Προμηθειών, Προϋπολογισμού στο ίδιο το Υπουργείο, αδυνατώντας να συγκαλύψει την πρόθεση όσο το δυνατόν συγκεντρωτικότερου ασφυκτικού ελέγχου σε ό,τι θεωρεί σκληρό πυρήνα της δημόσιας διοίκησης.
Στέλνει υποχρεωτικά τα μέλη των συμβουλίων αυτών να επιμορφωθούν και να πιστοποιηθούν από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για την ικανότητά τους να παίρνουν συνέντευξη, που σε όλους τους τόνους χαρακτηρίζεται δομημένη.
Και όντως περιλαμβάνει τρεις θεματικές ενότητες από τις οποίες η πρώτη, η οποία μπορεί κατά μέγιστο να συγκεντρώνει το 20% της βαθμολογίας, αξιολογεί με βάση το βιογραφικό ό,τι μέχρι τώρα αποτελούσε τα μετρήσιμα και καθοριστικά μοριοδοτούμενα προσόντα κάθε υπαλλήλου, όπως προαναφέρθηκαν.
Η δεύτερη θεματική ενότητα αξιολογεί γνώση του αντικειμένου και δεν αποσαφηνίζεται πουθενά ο ρόλος της σε σχέση με τη γραπτή δοκιμασία κατά την οποία θα έχει ήδη αξιολογηθεί ακριβώς αυτό.
Η τρίτη θεματική ενότητα, όμως, η οποία συγκεντρώνει κατά μέγιστο ποσοστό βαθμολογίας αυξανόμενο όσο ανεβαίνει η θέση ευθύνης στην ιεραρχία, 30%, 40%, 50% αντίστοιχα για προϊστάμενο τμήματος, διεύθυνσης και γενικής διεύθυνσης, ισχυρίζεται το Υπουργείο ότι θα αξιολογεί τέτοια χαρακτηρολογικά στοιχεία, των οποίων αξιόπιστη και σοβαρή μελέτη θα απαιτούσε πολυήμερη ενασχόληση επαγγελματιών του είδους με κάθε υποψήφιο – και εννοώ των ψυχολογικών επαγγελμάτων.
Όπως, όμως, είναι ευνόητο η σύνθεση του Συμβουλίου Συνέντευξης Προϊσταμένων δεν περιλαμβάνει ψυχαναλυτές. Περιλαμβάνει μέλη του ΑΣΕΠ, ήδη κατόχους διευθυντικών θέσεων στα οικεία Υπουργεία ή στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, συν –εφόσον δεν πρόκειται για κρίση προϊσταμένων τμημάτων- εμπειρογνώμονα από τον ιδιωτικό τομέα. Διότι, η νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία επιβάλλει να δοθούν μαθήματα αντικειμενικότητας στον ευεπίφορο στην ευνοιοκρατία δημόσιο από κάποιον που ούτε διατηρεί ούτε πρόκειται να έχει υπηρεσιακή –τονίζει η Αιτιολογική Έκθεση- σχέση με τους υποψήφιους.
Τι άλλου είδους σχέση μπορεί να έχει ή να αποκτήσει αμέσως μετά μήπως περνά από το μυαλό σας, κύριε Υπουργέ; Γιατί από το δικό μας περνάει. Για τη Συγκυβέρνηση, όμως, όπως επενδυτής μπορεί να θεωρείται κάποιος που αγοράζει δημόσια περιουσία με ένα τραπεζικό δάνειο που πήρε με εγγύηση του Δημοσίου χωρίς μια δεκάρα δικιά του, έτσι και οι ιδιώτες εμπειρογνώμονες μπορούν να θεωρούνται πρώην μέλη του ΑΣΕΠ ή άλλων ανεξάρτητων αρχών, συνταξιούχοι δικαστικοί ή συνταξιούχοι ανώτατοι δημόσιοι λειτουργοί και υπάλληλοι.
Κύριε Υπουργέ, είναι πεποίθηση των συντακτών του νομοσχεδίου ότι τα ελαττώματα τα οποία ενδημούν στο δημόσιο τομέα, σύμφωνα με όσους τον έχουν δαιμονοποιήσει –και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι από αυτούς-, αφορούν μόνο τις κατώτερες βαθμίδες του; Και αν όχι, πιστεύετε ότι η συνταξιοδότηση αποκαθαίρει από αυτά;
Και δεν μιλώ τυχαία για απόδοση ενδημικών ελαττωμάτων στο δημόσιο τομέα και τους εργαζομένους του από κάποιους, από τους ίδιους τους συντάκτες του νομοσχεδίου, που γυρίζοντάς μας πολλά χρόνια πίσω αποκλείουν από τα Συμβούλια Συνέντευξης των αιρετούς εκπροσώπους των υπαλλήλων προς «αποφυγή τυχόν ευνοιοκρατίας».
Έτσι αναφέρεται κατά λέξη στην αιτιολογική έκθεση και μένει άφωνος κανείς μπροστά στην επίκληση αυτής της νόσου της ευνοιοκρατίας, η οποία πλήττει μόνο αιρετούς αντιπροσώπους, ποτέ κανένα από τα πιθανά και απίθανα μέλη των προαναφερόμενων Συμβουλίων, τα οποία ασφαλώς έχουν υποστεί μόνιμη ανοσοποίηση στην ευνοιοκρατία από τον ίδιο τον τρόπο επιλογής και διατήρησής τους στις θέσεις τους, όπως φαντάζομαι ότι μπορείτε και εσείς να μας εγγυηθείτε.
Για τον ίδιο λόγο προφανώς αποκλείονται οι αιρετοί εκπρόσωποι των υπαλλήλων και από τα πενταμελή Συμβούλια Επιλογής Προϊσταμένων, τόσο από το Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων όσο και από το Κεντρικό Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων, που συνιστώνται με σύνθεση ανάλογη με αυτή των αντίστοιχων Συμβουλίων Συνέντευξης και με αρμοδιότητα τη συνολική διοργάνωση των κρίσεων για την επιλογή προϊσταμένων σε αντίστοιχα επίπεδα.
Επίσης, επιτρέπεται μέλη των Συμβουλίων Συνέντευξης να είναι και μέλη των Συμβουλίων Επιλογής Προϊσταμένων, πράγμα που εκχωρεί σε συγκεκριμένα πρόσωπα διπλό ρόλο στην κρίση των ίδιων υποψηφίων και κάθε άλλο παρά ευνοεί την αντικειμενικότητα, αλλά και αποτελεί απόδειξη του πόσο δυσλειτουργικό θεωρείται το προτεινόμενο σύστημα από τους ίδιους τους εμπνευστές του, εφόσον απαιτεί από ένα τριψήφιο αριθμό ανθρώπων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά να αφιερώσουν έναν τεράστιο αριθμό εργατοωρών μέσα σε ένα μη προσδιοριζόμενο χρονικό διάστημα.
Κατά το χρονικό αυτό διάστημα δεν θα μπορούσε, βεβαίως, να υπάρχει κενό και το κενό αυτό καλύπτεται με τις μεταβατικές διατάξεις, οι οποίες χωρίς να μπορούν να θεωρηθούν λεπτομέρειες, έχουν την ίδια δυνατότητα να κρύβουν το διάβολο. Προβλέπουν, λοιπόν, οι μεταβατικές διατάξεις ότι μόλις αρχίσουν να ισχύουν τα προεδρικά διατάγματα της τροπολογίας που εισαγάγατε πέρυσι πάλι τέτοιο καιρό, κύριε Υπουργέ, στο νόμο για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης, αν θυμόσαστε, με τα οποία μειώνονται σημαντικά οι δομές δημόσιας διοίκησης –άρα, μειώνονται αντίστοιχα και οι θέσεις ευθύνης- παύει αυτοδίκαια η άσκηση καθηκόντων των προϊσταμένων οργανικών μονάδων, είτε αυτοί έχουν επιλεγεί με βάση τις διατάξεις του Κώδικα είτε με ειδικές διατάξεις, και παύει και η άσκηση καθηκόντων με αναπλήρωση.
Αντικαθίστανται με απόφαση Υπουργού όλοι αυτοί από προϊσταμένους του ίδιου επιπέδου, που ασκούσαν τα καθήκοντά τους κατόπιν επιλογής αλλά και κατ’ εφαρμογή της αναπλήρωσης. Όμως, αν υπάρχουν ελλείψεις, μπορούν να αντικατασταθούν και από προϊσταμένους που ασκούσαν καθήκοντα αμέσως κατωτέρου επιπέδου και αυτοί κατόπιν επιλογής ή κατ’ εφαρμογή της αναπλήρωσης, πράγμα που συμβαίνει με την πλειονότητα των προϊσταμένων, αφού όπως είπαμε πριν, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο δεν εφαρμοζόταν από τις κυβερνήσεις σας. Και αυτοί οι νέοι προϊστάμενοι ασκούν τα καθήκοντά τους για τον απροσδιόριστο χρόνο που μπορεί να απαιτήσει η ολοκλήρωση της διαδικασίας που θεσμοθετείται στο παρόν νομοσχέδιο για το σύνολο του δημόσιου τομέα.
Και μόνο για την ανάδειξη Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικών Υπηρεσιών ή Διοικητικών Υπηρεσιών ή και Πληροφορικής συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ένα μεταβατικό πενταμελές Ειδικό Κεντρικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων που περιλαμβάνει τρία μέλη του ΑΣΕΠ, έναν βοηθό Συνήγορο του Πολίτη και έναν απαραίτητο ιδιώτη εμπειρογνώμονα, αλλά όχι βέβαια αιρετό εκπρόσωπο των υπαλλήλων, και ένα τετραμελές Κεντρικό Συμβούλιο Συνέντευξης Προϊσταμένων με την ίδια σύνθεση και πιθανόν αποτελούμενο και από τα ίδια πρόσωπα, εφόσον δεν προβλέπεται περιορισμός σε αυτή τη δυνατότητα, ώστε ο έλεγχος της κατάστασης να εξασφαλίζεται απρόσκοπτα.
Οι κατά αυτόν τον τρόπο επιλεγέντες προϊστάμενοι γενικών διευθύνσεων για τις οριζόντιες θέσεις ευθύνης θα αποτελέσουν και μέλη των οικείων Ειδικών Συμβουλίων Επιλογής Προϊσταμένων και του Κεντρικού Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων στην πορεία εφαρμογής των πάγιων διατάξεων.
Θα κληθούν, δηλαδή, να κρίνουν τους επόμενους υποψήφιους για κατάληψη θέσης ευθύνης.
Επιπλέον, λαμβάνεται πρόνοια όσοι από τους νυν προϊσταμένους δεν τοποθετηθούν ως προϊστάμενοι σε θέση αντίστοιχου επιπέδου, να αποσπώνται στους ελεγκτικούς μηχανισμούς του οικείου ή άλλου Υπουργείου –με την τελευταία σας νομοτεχνική βελτίωση- και όχι απλά με αίτησή τους στο Σώμα Ελεγκτών Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης.
Αυτή η ρύθμιση που προβλέπει το νομοσχέδιο είχε προκαλέσει της διαμαρτυρίες των επιθεωρητών ελεγκτών, την οποία όμως διατηρείτε –αν καταλαβαίνω καλά- για όσους απορριφθούν στην κανονική διαδικασία ή συμπληρώσουν δύο θητείες και δεν έχουν δικαίωμα για τρίτη. 
Βέβαια, για ανταπόδοση δίνετε δυνατότητα προαγωγής σε θέση επιθεωρητών ελεγκτών στους νυν βοηθούς επιθεωρητές ελεγκτές, με τροπολογία, φυσικά σε μια εμφανή προσπάθεια να προλάβετε αντιδράσεις.
Άλλες διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπουν την υποχρεωτική εκπαίδευση των προϊσταμένων όλων των επιπέδων από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης -καμία αντίρρηση- και ευνοϊκές ρυθμίσεις για συγκεκριμένες κατηγορίες υπαλλήλων, στις οποίες θα αναφερθούμε στην κατ’ άρθρον συζήτηση, όπως θα αναφερθούμε και στις τροπολογίες τις δικές σας και τις δικές μας.
Συμπερασματικά, το νομοθέτημά σας πάσχει από τις ίδιες παθογένειες που πάσχει και η πολιτική σας, που βαφτίζει μεταρρυθμίσεις τη συρρίκνωση, την απορρύθμιση και τον όλο και ασφυκτικότερο κομματικό εναγκαλισμό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ καταψηφίζει αυτό το νομοθέτημα, έχοντας στην οπτική του, ως μελλοντική κυβέρνηση, μια αναβαθμισμένη δημόσια διοίκηση, που θα λειτουργεί με δημοκρατικό έλεγχο και θα αναδεικνύει τα στελέχη της με διαφανείς και αδιάβλητες διαδικασίες.
Ευχαριστώ.